'कोस्टा एप सेव्हिंग' : ऑनलाइन फ्रॉडपासून सावधान! उच्च परताव्याच्या जाळ्यात अडकू नका
सध्याचे युग हे डिजिटल क्रांतीचे आहे. जीवनशैलीपासून ते आर्थिक व्यवहारांपर्यंत सर्वकाही 'ऑनलाइन' झाले आहे. एका क्लिकवर जगातील माहिती उपलब्ध होते आणि त्याच वेगाने आर्थिक व्यवहारही पार पडतात. मात्र या सोयी-सुविधांच्या जोडीला ऑनलाइन फसवणुकीचे मोठे आव्हानही उभे राहिले आहे. ‘कोस्टा एप सेविंग’ Costa App Saving या कथित ॲपने देशातील अनेक नागरिकांना कोट्यवधी रुपयांचा गंडा घातल्याचे वृत्त याच धोक्याची मोठी घंटा आहे.
.
'उच्च परतावा' - एक फसवे आमिष
कोस्टा ॲपसारख्या योजनांमध्ये लोकांना अतिशय आकर्षक आणि अवास्तव उच्च परताव्याचे आमिष दाखवले जाते. सुरुवातीला अगदी लहान रक्कम गुंतवून, त्यावरील परतावा त्वरित परत मिळवून दिला जातो. यामुळे गुंतवणूकदारांचा विश्वास वाढतो आणि ते आणखी मोठी रक्कम गुंतवतात. फसवणूक करणाऱ्या टोळ्या नेमकी याच मानसिकतेचा फायदा घेतात. 'पॉन्झी स्कीम' प्रमाणे ही योजना चालते. नवीन गुंतवणूकदारांचे पैसे जुन्या गुंतवणूकदारांना परतावा म्हणून दिले जातात, जोपर्यंत मोठी रक्कम जमा होत नाही तोपर्यंत हे चालवले जाते.
.
फसवणुकीचा पॅटर्न आणि धोके
कोणत्याही अधिकृत आर्थिक संस्थेपेक्षा जास्त परतावा देण्याचे आश्वासन देणे, हा फसवणुकीचा पहिला संकेत असतो. मुंबई पोलिसांनी स्पष्ट केल्याप्रमाणे, हे ॲप किंवा अशा योजना RBI (रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया) किंवा SEBI (सेबी) सारख्या कोणत्याही वैधानिक संस्थेकडून अधिकृत नसतात. नियामक प्राधिकरणाची मान्यता नाही. मोठी रक्कम जमा होताच, हे ॲप किंवा प्लॅटफॉर्म अचानक बंद केले जातात आणि गुंतवणूकदारांचा पैसा घेऊन सायबर ठग गायब होतात. आर्थिक फटका बसलेल्या अनेकांना मानसिक तणाव आणि नैराश्याचा सामना करावा लागतो. काहीवेळा गंभीर घटनाही घडतात.
.
जागरूकता हाच खरा बचाव
या ऑनलाइन फसवणुकीच्या जाळ्यातून बाहेर पडण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे जागरूकता आणि सतर्कता. नागरिकांनी पुढील गोष्टींची नोंद घेणे अत्यावश्यक आहे: कोणत्याही ॲप किंवा योजनेत गुंतवणूक करण्यापूर्वी, ती योजना RBI, SEBI किंवा इतर संबंधित सरकारी नियामक प्राधिकरणांकडून अधिकृत आहे की नाही, याची कसून तपासणी करा. कोणताही 'गुंतवणूक सल्लागार' किंवा ॲप, कमी वेळेत जास्त परतावा (उदा. महिन्याला २०% किंवा ३०%) देण्याचे आश्वासन देत असेल, तर त्यावर विश्वास ठेवू नका. असे दावे 'Too Good To Be True' असतात. केवळ अधिकृत वेबसाइट्स आणि प्ले स्टोअर वरूनच ॲप्स डाउनलोड करा आणि त्या ॲपच्या 'डेव्हलपर' (Developer) ची माहिती तपासा. वैयक्तिक माहिती गुप्त ठेवा. बँक खाते क्रमांक, ओटीपी (OTP), पासवर्ड किंवा इतर संवेदनशील माहिती कोणाशीही शेअर करू नका.
.
प्रशासनाची भूमिका
सायबर गुन्हेगारीवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी, पोलीस आणि सायबर सेलने अशा फसव्या ॲप्स आणि प्लॅटफॉर्मवर त्वरित कठोर कारवाई करणे आवश्यक आहे. तसेच, नागरिकांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर आणि सतत जनजागृती मोहीम राबवणे गरजेचे आहे.
.
‘कोस्टा एप सेविंग’ सारख्या घटना आपल्याला हेच शिकवतात की, डिजिटल जगात सुविधांच्या मागे अनेक धोके लपलेले आहेत. आपले कष्टाचे पैसे सुरक्षित ठेवण्याची जबाबदारी सर्वप्रथम आपलीच आहे. आकर्षक परताव्याच्या क्षणिक मोहापायी आयुष्यभराची कमाई गमावण्यापेक्षा, सुरक्षित आणि नियमबद्ध गुंतवणुकीला प्राधान्य देणे अधिक शहाणपणाचे आहे. गुंतवणूक करा, पण सावधगिरीने करा!
