भोंदू बुवा-बाबा यांचा भांडाफोड करणाऱ्या सुहानी शाहला 'जादू च्या ऑलंपिक' मध्ये जागतिक दर्जाचे सुवर्ण पदक
भोंदू बुवा-बाबा यांचा भांडाफोड करणाऱ्या सुहानी शाहला 'जादू च्या ऑलंपिक' मध्ये जागतिक दर्जाचे सुवर्ण पदक
= धनंजय आदित्य
============.
सुहानी शाह ही भारतातील प्रसिद्ध मेंटलिस्ट, जादूगार आणि यूट्यूबर आहे. ती आपल्या कार्यक्रमांमधून लोकांचे मन वाचल्यासारखे दाखवते, परंतु यामागे कोणतीही अदृश्य किंवा 'दिव्य' शक्ती नसते. ती स्पष्टपणे सांगते की हे सर्व तिच्या निरीक्षणशक्ती, मानसशास्त्रातील ज्ञान आणि सर्जनशील मेंटल ट्रिक्समुळे शक्य होतं. तिचा उद्देश केवळ मनोरंजन नसून लोकांमध्ये वैज्ञानिक विचारसरणी रुजवणे हा आहे. त्यामुळे ती अनेकदा अंधश्रद्धा, भोंदूबाबा आणि खोट्या चमत्कारांचा प्रखर विरोध करत असते.
बागेश्वर बाबा यांच्याशी संघर्ष
बागेश्वर धामचे प्रमुख, धीरेंद्र शास्त्री ऊर्फ बागेश्वर बाबा, हे स्वतःला धर्मगुरू आणि दिव्यशक्तीचे धारक मानतात. ते 'दिव्य दरबार'मध्ये लोकांची माहिती सांगतात, त्यांच्या समस्या कथितरीत्या ओळखतात आणि उपाय सांगतात. त्यांच्या या कृतीमुळे अनेकांना त्यांच्यावर श्रद्धा वाटते. मात्र, याच कृतींमुळे अनेक अंधश्रद्धाविरोधी कार्यकर्ते आणि विचारवंत त्यांच्यावर टीका करतात. अनेकांना वाटते की ही केवळ मानसिक युक्ती आहे, जिचा वापर सुहानी शाहसारखे मेंटलिस्टही बिनचूक निरीक्षण व भाषाशैलीचा उपयोग करतात.
विचारसरणीतील संघर्ष
सुहानी शाह कोणत्याही धार्मिक व्यक्तीचे थेट नाव घेत नाही, पण अशा भोंदूबाबांवर टीका करताना ती स्पष्टपणे सांगते की “ही कोणतीही चमत्कृती नसून एक कौशल्य असते.” यामुळे तिचा दृष्टिकोन विज्ञाननिष्ठ आहे. याउलट, बागेश्वर बाबा यांचे दावे 'दिव्यशक्ती', 'देवाची कृपा' अशा श्रद्धेवर आधारित असतात. त्यामुळे सुहानीच्या वैज्ञानिक दृष्टिकोनाला आणि बागेश्वरबाबांच्या श्रद्धात्मक दृष्टिकोनाला एकमेकांशी तीव्र विरोध आहे.
एकीकडे सुहानी शाह लोकांमध्ये शंका विचारण्याची सवय लावते, तर दुसरीकडे बागेश्वर बाबा श्रद्धेचा आधार देतात. दोघांचाही प्रभाव मोठा आहे. पण त्यांच्या कार्यपद्धती आणि हेतू पूर्णपणे वेगळे आहेत. सुहानी शाहच्या कार्यातून युवकांमध्ये विज्ञाननिष्ठ विचारसरणी वाढते..भोंदू बुवा बाबा यांच्या प्रदर्शनातून अंधश्रद्धा वाढते. या सुहानीचा येथे परिचय करून घेवू या.
बालपण आणि शिक्षण
सुहानी शाह यांचा जन्म २९ जानेवारी १९९० रोजी उदयपूर (राजस्थान) येथील मारवाड़ी कुटुंबात झाला. सहाव्या वर्षीच त्यांनी स्वतःच्या कलेने दाखवून दिले की त्या भविष्यकाळात एक मोठी जादूगार बनतील. ७ वर्षांच्या वयात त्यांनी आपल्या पहिल्या स्टेज शोसाठी तयारी सुरू केली. दुसरी इयत्ता पूर्ण होताच त्यांनी शाळा सोडून घरी शिक्षण घेतले. कारण शाळेतील बंदिस्त व औपचारिक पद्धतीत आपला पूर्ण विकास होणार नाही असे त्यांच्या व पालकांच्या लक्षात आले.
मेंटलिस्ट आणि जादूगार म्हणून प्रवास
२२ ऑक्टोबर १९९७ रोजी त्यांच्या पहिल्या स्टेज शोचे पदार्पण अहमदाबादच्या ठाकोरभाई देसाई हॉलमध्ये झाले. ही सुरुवात होती जादू आणि मानसिक क्षमता वाढविण्याची. सुरुवातीला इल्युजनिस्ट म्हणून त्यांनी काम केले. हळूहळू मेंटलिस्ट म्हणून स्वतःची ओळख निर्माण केली. तब्बल ५,००० पेक्षा जास्त लाइव्ह प्रेझेंटेशन्स त्यांनी देश-विदेशात साकारले आहेत..
संघर्ष आणि संकटे
जादू आणि मेंटलिज़म या कला पारंपरिकपणे पुरुषप्रधान असतात. त्या काळात भारतात जादू हे थोडे हलक्या दर्जाचे मानले जात होते. त्याचबरोबर, लोक अनेकदा त्यांच्या तथाकथित ‘अलौकिक शक्तींचा’ गैरफायदा घेण्याचा प्रयत्न करत होते. . त्यांनी हे स्पष्ट केले की ही कला एक कला आहे. जादू हा चमत्कार नाही असे सांगून अनेकांना अंधश्रद्धेच्या गोंधळातून त्यांनी बाहेर काढले.
वैयक्तिक जीवन
सुहानी स्वतंत्र, समर्पित आणि रुळलेल्या आधुनिक जीवनशैलीच्या पहारेदार आहेत. त्यांनी ऑस्ट्रेलियन शो ‘The Project’ मध्ये आयफोनचा पासकोड आणि कोणाच्या क्रशचं नाव ओळखून प्रतिष्ठा मिळवली आणि जनतेचं लक्ष वेधलं. यशाच्या वाटेवर राहूनही, समाजातील अनेक अडचणी आणि उद्भवलेली आव्हाने त्यांनी स्वीकारली..
कार्यक्षेत्र आणि आत्मबळ
स्वाभाविक मानसिक क्षमता आणि जादूच्या संयोगातून त्यांनी ‘Spellbound’ या नावावर ऑस्ट्रेलियाच्या मेलबर्न येथील RISING फेस्टिव्हलमध्ये आपला कार्यक्रम साकारला. तेथे त्यांनी मोठे आकर्षक प्रदर्शन केले. याशिवाय, TEDx, कॉर्पोरेट कार्यशाळा सदर केल्या. ‘Unleash Your Hidden Powers’ या पुस्तकाद्वारे त्यांनी प्रेरक व्यक्तिमत्त्व म्हणून स्थान निर्माण केले.
पुरस्कार आणि किर्ती
जुलै २०२५ मध्ये इटलीच्या वर्ल्ड चॅम्पियनशिप ऑफ मॅजिक (FISM) मध्ये ‘Best Magic Creator’ ह्यात त्यांनी सुवर्णपदक जिंकले. हा पुरस्कार.“जादूचा ऑस्कर” म्हणून ओळखला जातो. या इतिहास निर्माण करणाऱ्या त्या पहिल्या भारतीय महिला ठरल्या. या विजयानं देश आणि उदयपूरची प्रतिष्ठा वाढली.
उदयपूरची सुहानी शाह ही जादू आणि मेंटलिज़म या जटिल परंतु मोहक दुनियेत स्वतःचा उल्लेखनीय ठसा उमटवणारी एक प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्व आहे. शाळा सोडून, अनुभवावरून शिकणारी, आत्मविश्वासाने प्रचंड प्रेझेंस तयार करणारी आणि आज महिलाच्या दृष्टिकोनातून जागतिक मंचावर चमकणारी ती उल्लेखनीय व्यक्ती आहे. तिची ही सहा-वर्षांची जादूची प्रवास कथा अनेकांना प्रेरणा देणारी ठरेल.
